ชื่อผลงาน

ชุดไพรเมอร์สำหรับการตรวจยีนส์เมทัลโลเบต้าแลคตาเทส-1

จุดเด่นของผลงาน

-เป็นชุดไพรเมอร์ที่มีความไวและความจำเพาะสูง สามรถตรวจยืนยันยีน blaNDM-1 ได้อย่างรวดเร็วโดยใช้เวลาตรวจเพียง 1 ชั่วโมง

-อ่านผลได้ง่ายด้วยตาเปล่า โดยไม่ต้องใช้เครื่องมือราคาแพง

-ช่วยให้แพทย์สามรถเลือกใช้ยาในการรักษาที่เหมาะสมและรวดเร็ว

สถานภาพทรัพย์สินทางปัญญา

ได้รับอนุสิทธิบัตร เลขที่ 11459 เมื่อวันที่ 27 เมษายน 2559

ชื่อผู้ทรงสิทธิ

มหาวิทยาลัยขอนแก่น

ชื่อนักวิจัย

นางสาวอาภาศิริ ศรีเจรษฐการ และคณะ

หน่วยงานต้นสังกัด

คณะเทคนิคการแพทย์

ที่มาข้อมูลเบื้องต้นของผลงาน

        ยาคาร์บาพีเนม (Carbapenem) เป็นยากลุ่มเบต้าแลคแตม ที่ออกฤทธิทำลายแบคมีเรียแกรมลบได้กว้างที่สุดและมีผลข้างเคียงต่ำ จึงเป็นยากลุ่มแรกหรือยาทางเลืแกสำหรับรักษาโรคติดเชื้อจากแบคทีเรียแกรมลบแท่งที่ดื้อต่อยาหลายชนิด (Multidrug resistance) เช่น เชื้อวงศ์เอนเทอโรแบคทีเรียซีอี (enterobacteriaceae) ซึ่งเป็นเชื้อที่ผลิตเอ็นไซม์เบต้าแลคตาเมสชนิดฤทธ์ขยาย ทำให้สามารถสลายยากลุ่มคาร์บาพีเนมได้ โดยเรียกเอ็นไซม์ดังกล่าวว่า “คาร์บาพีนีเมส” ยีนที่กำหนดเอนไซม์เหล่านี้มักพบอยู่บนพลาสมิด (plasmid) ที่อยู่ในแบคทีเรีย จึงมีโอกาสถ่ายทอดไปยังแบคทีเรียอื่นได้ นอกจากนี้หากไม่มีมาตการในการควบคุมและป้องกันการแพร่กระจายของเชื้อดื้อยานี้ อาจเกิดการระบาด (outbreak) ในโรงพยาบาลได้ ดังนั้นวิธีทดสอบเอนไซม์คาร์บาพีนีเมสที่ง่าย รวดเร็วและมีความไวสูงจึงจำเป็นสำหรับห้องปฏิบัติการจุลชีววิทยาคลีนิค

        ปัจจุบันสถาบันมาตรฐานทางคลินิคและห้องปฏิบัติการ ได้กำหนดวิธีตรวจยืนยันเอนไซม์คาร์บาพีนีเมสของแบคทีเรียวงศ์เอนเทอโรแบคทีเรียซีอี ด้วยวิธีทางฟีโนไทป์ ซึ่งมีช้อด้อยคือใช้เวลาอย่างน้อย 18-24 ชั่วโมง อย่างไรก็ตามวิธีที่จัดเป็นมาตรฐานเพื่อยืนยันเอนไซม์คาร์บาพีนีเมสคือการตรวจหายีนที่กำหนดเอนไซม์คาร์บาพีนีเมสด้วยเทคนิคทางโมเลกุล เช่น PCR เป็นต้น แม้ว่าวิธีนี้จะรวดเร็วแต่มีข้อด้อยคือราคาอพง

        จากปัญหาที่กล่าวมาข้างต้นผู้ประดิษฐ์จึงพัฒนาชุดไพรเมอร์ไปใช้กับชุดน้ำยาและกรรมวิธีการตรวจยีน BlaNDM-1 ที่ง่าย รวดเร็วและราคาถูก ไม่ต้องอาศัยเครื่องมือพิเศษที่มีราคาแพง โดยออกแบบไพรเมอร์ให้มีความไวและความจำเพาะสูง นำมาใช้กับเทคนิคแลมป์ร่วมกับการอ่านผลการเปลี่ยนสีไฮดรอกซีแนฟทอลบลู